Refòm edikasyon kreyòl la enpòtan pou Ayisyen konprann istwa yo pi byen epi konekte ak nanm demanbre yo.
Selon sondaj ITIAHaiti fè an 2022, 81% ayisyen kwè sistèm edikasyon Ayiti-a ka fèt an kreyòl.
Kisa w panse sou refòm edikasyon kreyòl Ayiti-a?
Pandan sondaj ITIAHaiti an 2022, yon patisipan te poze kesyon sa:
Refòm edikasyon Ayiti se opòtinite pou gen yon enpak pozitif, e nou bezwen volontè pou tradi materyèl didaktik an kreyòl.
Kreyòl se fondasyon sosyete ayisyen-an paske li konekte tout sitwayen KÒTAKÒT.
Elèv yo echwe paske klas yo anseye an kreyòl epi egzamen yo fèt an fransè.
Prèske tout etidyan ayisyen pa ka ekri menm yon lèt an fransè san grate tèt.
Li dwòl pou Ayisyen oblije etidye nan yon lang yo pa pale ni konprann jis paske koulè po yo nwa.
An Ayiti, nou ka aprann pi byen si nou etidye an kreyòl paske se lang peyi a, epi tout moun konnen li.
Lang matènèl nou pèmèt nou pi sibjektif epi kreyatif. Lè nou aprann nan lang etranje, sa fè nou objektif tankou yon wobo pwograme.
Yon sistèm lekòl lang etranje nan peyi nou se tankou nou touche an goud, lajan Ayiti, epi depanse an dola, dapre ansyen depite Jewo Chal.
Etidye nan lang matènèl nou fè li pi fasil pou n eksprime tèt nou *natirèlman*, daprè yon ansyen palmantè epi ansyen kandida prezidansyèl Ayiti, *Jewo Chal*, ki te patisipe nan sondaj ITIAHaiti 2022 a
Bon Ane 2024, epi Bon Fèt Endepandans!
Li pi fasil pou *konprann* konsèp epi fasilite konpreyansyon long tèm lè nou *aprann* nan lang manman ak lang papa nou.
Dapre Bellefleur (2022), edikasyon kreyòl ka ogmante pousantaj gradyasyon Ayiti paske li pral anpeche fransè vin yon baryè pou pwogrè.
Pousantaj gradyasyon nan lekòl segondè Ayiti ap ogmante si edikasyon fèt an kreyòl.
Prèske tout etidyan ayisyen oblije tradi yon kesyon fransè an kreyòl pou yo ka reponn li.
Sou ki kalite edikasyon n ap pale si nou pa vle fòme yon popilasyon ki pale yon sèl lang nan lang li?